Numer 1(2)/2006

Spis treści: 

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Wprowadzenie

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw w warunkach rozwiniętego rynku

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Jakość w procesie budowania relacji z klientem

Janusz Zrobek

Marketingowe aspekty proinnowacyjnej polityki rozwoju obszarów wiejskich

Jakub Twardowski

Bank jako stymulator rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

Marcin Kowalczyk

Czynniki wzrostu przedsiębiorstwa na przykładzie wybranych polskich spółek giełdowych

Izabela Witczak

Internet w działalności marketingowej i jego zastosowanie

Kinga Stopczyńska, M. Kalińska - Kula

Kreowanie wizerunku miasta i regionu w dobie globalizacji

Katarzyna Mierzwińska

CRM - koncepcja i zastosowanie

Monika Andrychowicz

Znaczenie marki w decyzjach nabywczych młodych konsumentów - wyniki badań empirycznych

Joanna Mesjasz

Psychologiczne koszty a koncepcje natury ludzkiej w sytuacji zmian organizacyjnych

Czesław Sikorski

Pułapki zarządzania przez kulturę

Ewa Miłkowska

Niedoszacowanie kosztów postępowania upadłościowego jako przyczyna niepowodzenia upadłości w świetle nowego prawa upadłościowego i naprawczego (przykład ilustratywny)

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

Analiza potrzeb szkoleniowo-doradczych MSP w zakresie rozwoju umiejętności społecznych

Krzysztof S. Lisiecki

Innowacyjny schemat zarządzania ryzykiem emerytalnym na tle cyklu indywidualnego rozwoju zawodowego

Maria Kaczorowska

Zarządzanie ryzykiem jako przykład innowacyjności w gospodarstwach rolnych

Jacek Nazdrowicz

Uwarunkowania procesu podejmowania decyzji

Mariusz Jaskulski

Niezależność bankowości centralnej a zarządzanie pieniądzem krajowym - studium Systemu Rezerwy Federalnej

Halina Worach-Kardas

M. Balcerowicz-Szkutnik

Demograficzne aspekty ryzyka w ubezpieczeniach społecznych. Uwarunkowania i analiza demoekonometryczna

Streszczenie: 

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw w warunkach rozwiniętego rynku

Rozważania artykułu koncentrują się na identyfikacji poziomu zdolności konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw i jej oceny z punktu widzenia międzynarodowych standardów. Artykuł oparty jest na badaniach empirycznych przeprowadzonych w latach 1995 i 2004. Składa się z dwóch części. Pierwsza część dotyczy czynników, które determinują konkurencyjność w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Autorka podkreśla znaczenie informacji/wiedzy jako kluczowego czynnika konkurencyjności. W drugiej części autorka wyraża troskę o niski poziom konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, potwierdzony wynikami badań empirycznych. Autorka prezentuje mozliwości i kierunki działań, które pozwoliłyby polskim przedsiębiorstwom skutecznie konkurować na polskim i unijnym rynku.

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Jakość w procesie budowania relacji z klientem

Artykuł stanowi próbę ukazania jakości jako czynnika satysfakcji konsumenckiej oraz warunku budowania długookresowych relacji z klientem. Rozważania ujęto w trzech częściach. W pierwszej sprecyzowano pojęcie i istotę jakości. Część druga prezentuje satysfakcję jako podstawę kształtowania lojalności. Część trzecia zwraca uwagę na rolę jakości produktu w budowaniu więzi lojalnościowych z klientem.

Janusz Zrobek

Marketingowe aspekty proinnowacyjnej polityki rozwoju obszarów wiejskich

Innowacyjność jest jednym z najważniejszych warunków włączania wsi w struktury nowoczesnej gospodarki. Prorozwojowe oddziaływanie innowacyjnych przejawów przedsiębiorczości wymaga jednak wsparcia środkami intensyfikującymi . Takimi środkami są instrumenty marketingowe. Ich zastosowanie zwiększa ekonomiczną skuteczność wykorzystania innowacji na współczesnym rynku. Stanowić więc mogą znaczący element wsparcia wpływu aktywności innowacyjnej na przemiany strukturalne w gospodarce.

Jakub Twardowski

Bank jako stymulator rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

Rozważania w artykule poświęcono przedstawieniu znaczenia banku w zasilaniu finansowym sektora MSP oraz przeanalizowaniu stopnia atrakcyjności przedsiębiorstw tego sektora jako potencjalnych klientów banku. Podjęto także próbę odpowiedzenia na pytanie czy oferta instytucji finansowych dla małych i średnich przedsiębiorstw jest wystarczająca oraz czy daje w rzeczywistości realne szanse na dalszy rozwój działalności gospodarczej. Treść artykułu jest podzielona na dwie części. W pierwszej omówiono rolę banków w gospodarce oraz model klienta z sektora MSP na ich potrzeby. W drugiej części skoncentrowano się na oczekiwaniach przedsiębiorstw z sektora MSP oraz przedstawiono ofertę banków na podstawie BRE Banku.

Marcin Kowalczyk

Czynniki wzrostu przedsiębiorstwa na przykładzie wybranych polskich spółek giełdowych

Celem artykułu jest przedstawienie czynników wzrostu wartości przedsiębiorstwa w podziale na dwie grupy - finansowe i intelektualne. Zaprezentowano tu podstawowe teoretyczno-praktyczne stanowiska, uzasadniające wybór fundamentalnych czynników wpływających na wartość dla udziałowców. Kładąc nacisk na kapitał intelektualny, przytoczono przykłady spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, które w warunkach globalnej konkurencji wykorzystały przewagę marketingową jako źródło swojego sukcesu rynkowego.

Izabela Witczak

Internet w działalności marketingowej i jego zastosowanie

Tematem artykułu jest Internet jako narzędzie marketingowe. Artykuł składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy znaczenia Internetu. W drugiej dyskutowane są narzędzia marketingowe w Internecie. Ostatnia koncentruje sie na Internecie jako czynniku budowania przewagi konkurencyjnej.

Kinga Stopczyńska, M. Kalińska - Kula

Kreowanie wizerunku miasta i regionu w dobie globalizacji

Prawie każda organizacja na świecie stara się wykreować swój pozytywny wizerunek. Dotyczy to także jednostek terytorialnych. Marketing stał się dziś bardzo istotną częścią egzystencji miast i regionów. Powyższy artykuł ukazuje wpływ procesu globalizacji na działania miasta i regionu związane z kreowaniem wizerunku oraz przedstawia instrumenty które można w tym celu wykorzystać. Autorki prezentują wybrane aspekty promocji miasta i regionu, które nabierają szczególnej wagi w kontekście zachodzących procesów globalizacji.

Katarzyna Mierzwińska

CRM - koncepcja i zastosowanie

Współcześnie, satysfakcjonowanie klientów oraz pozyskiwanie ich lojalności staje się jednym z najistotniejszych czynników budowania przewagi konkurencyjnej dla firm. Postęp w dziedzinie technologii wywiera ogromny wpływ na różne sfery działalności człowieka i przyczynia się do pojawiania się nowych rozwiązań, narzędzi i możliwości, jak CRM. Ma on za zadanie stanowić pomoc dla firm w zrozumieniu potrzeb ich własnych klientów, a także w zarządzaniu relacjami z nimi w bardziej efektywny sposób w celu wzmocnienia lojalności nabywców oraz zwiększenia wydajności i zyskowności firm. Artykuł wskazuje na potrzebę właściwego realizowania koncepcji CRM jako podstawy budowania trwałych związków z klientami.

Monika Andrychowicz

Znaczenie marki w decyzjach nabywczych młodych konsumentów - wyniki badań empirycznych

Na współczesnych rynkach, charakteryzujących się silną konkurencją i nasyceniem produktami o podobnych cechach, marka jest instrumentem, który w szczególny sposób pozwala wyróżnić ofertę przedsiębiorstwa. Marka ułatwia zdobycie i utrzymanie dotychczasowego klienta. Funkcje marki znajdują swoje odzwierciedle- nie na rynku dóbr dla młodych konsumentów.


Opracowanie koncentruje się na ukazaniu znaczenia marki, jako czynnika oddziałującego na decyzje zakupu odzieży i kształtowanie lojalności w segmencie młodych konsumentów. Podstawę rozważań stanowi literatura przedmiotu i własne badania empiryczne.
W artykule zawarta jest charakterystyka marki, jako determinanty decyzji zakupu, a także badanej zbiorowości. Ukazane zostały możliwości nabywcze i preferencje młodzieży, czynniki wpływające na wybór odzieży oraz chęć ich posiadania. Opracowanie zawiera również zestawienie najbardziej znanych i upragnionych marek przez młodych konsumentów.

Joanna Mesjasz

Psychologiczne koszty a koncepcje natury ludzkiej w sytuacji zmian organizacyjnych

Sytuacja zmiany organizacyjnej może być trudna, a także kosztorodna dla pracowników ze względu na jej nieunikniony charakter, indywidualne skutki, brak lub ograniczoną możliwość wpływu na kierunek i tempo zmian, zagrożenie utratą pracy, deprywację potrzeb pracowniczych, narastający niepokój, wzrastającą liczbę konfliktów w organizacji, a także konflikty ról i przeciążenia w związku z nadmiarem realizowanych obowiązków. Koszty dotyczą sfery psychicznej, somatycznej i społecznej. Koszty mogą prowadzić do znacznych strat w zasobach obniżając osobistą i w następstwie organizacyjną efektywność. Ważnym elementem jest możliwość poznania i kontrolowania czynników, które mogą modelować poziom kosztów do jednych z nich należą przekonania. Ludzie budują swój obraz świata na przekonaniach, zakładających określony poziom stałości cech i zdolności człowieka. Osoby przekonane o stałości cech odmiennie postrzegają przyczyny zdarzeń i na zasadzie innych mechanizmów dokonują ocen ludzi, gorzej radzą sobie w sytuacjach wymagających szybkich zmian. Utrudniona będzie również ich adaptacja do nowych sytuacji. W konsekwencji tego ponosić będą większe koszty osobiste.

Czesław Sikorski

Pułapki zarządzania przez kulturę

W artykule przedstawiono niektóre problemy zarządzania przez kulturę . Chodzi tu przede wszystkim o sam sposób kształtowania pożądanej kultury organizacyjnej przez kierownika. Jeśli kładzie on zbyt duży nacisk na identyfikację kolektywną, wówczas grozić to może przekształceniem organizacji w sektę, w której pracownicy pozbawieni są wolności i możliwości osobistego rozwoju. W tego typu kulturze osobiste, prywatne życie musi być podporządkowane realizacji organizacyjnych celów.


Silna kultura wytwarza ponadto liczne i łatwo utrwalające się stereotypy myślenia i zachowania, które znacznie ograniczają elastyczność w funkcjonowaniu organizacji.

Ewa Miłkowska

Niedoszacowanie kosztów postępowania upadłościowego jako przyczyna niepowodzenia upadłości w świetle nowego prawa upadłościowego i naprawczego (przykład ilustratywny)

Działalność gospodarcza jest obarczona ryzykiem. W gospodarce rynkowej przedsiębiorstwa są poddane rygorom ostrej konkurencji. W każdej fazie swego rozwoju są narażone na sytuacje kryzysowe i upadek. Dla zakończenia działalności gospodarczej i bytu prawnego przedsiębiorstwa, które zostaje wyparte z rynku, konieczne jest przeprowadzenie procedury upadłościowej. Służy ona równomiernej, choć tylko częściowej, spłacie zobowiązań wobec wierzycieli. Dla przedsiębiorcy jest formą "oczyszczenia" z niepowodzenia gospodarczego przedsięwzięcia. Warunkiem jednak realizacji tego "dobrodziejstwa" jest posiadanie w majątku upadającego przedsiębiorstwa środków na kosztowną procedurę upadłościową. Przytoczony przykład jest ilustracją niedostrzegania tego zjawiska przez przedsiębiorców, a umiejętność oszacowania kosztów upadłości i zabezpieczenie środków na ich pokrycie należy do zakresu profesjonalnego, skutecznego zarządzania.

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

Analiza potrzeb szkoleniowo-doradczych MSP w zakresie rozwoju umiejętności społecznych

Małe i średnie przedsiębiorstwa mają istotny wpływ na funkcjonowanie i rozwój współczesnej gospodarki rynkowej. Rozwój tych przedsiębiorstw ograniczany jest przez wiele barier, znaczna część to bariery związane z zasobami ludzkimi. Jednym z poważnych problemów staje się skłonność do ustawicznego kształcenia się (co jest nieodzownym elementem gospodarki opartej na wiedzy). W procesie tym szczególną rolę odgrywa system szkoleń i usług doradczych kierowanych do sektora MSP. Oferta tych usług powinna być zróżnicowana i dopasowana do potrzeb małych i średnich firm.


Niniejsze opracowanie prezentuje wyniki badań poświęcone identyfikacji potrzeb szkoleniowo-doradczych MSP w zakresie doskonalenia umiejętności społecznych w oparciu o model doskonałości EFQM.

Krzysztof S. Lisiecki

Innowacyjny schemat zarządzania ryzykiem emerytalnym na tle cyklu indywidualnego rozwoju zawodowego

W pracy omówiono pojecie ryzyk socjalnych na tle indywidualnego rozwoju zawodowego. Szczególny nacisk położony został na ryzyko starości i ściśle z nim związane ryzyko emerytalne. Ryzyko emerytalne jest tu rozważane jako subiektywne zagrożenie braku dostatecznych środków finansowych po przejściu na emeryturę.


Celem pracy było zaproponowanie interaktywnego schematu zindywidualizowanego zarządzania ryzykiem emerytalnym na tle kolejnych faz rozwoju zawodowego.

Maria Kaczorowska

Zarządzanie ryzykiem jako przykład innowacyjności w gospodarstwach rolnych

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej to nowe warunki dla polskiej wsi, do których trzeba się dostosować, by trwać i rozwijać się. Rosnące wymagania rynkowe inspirują podejmowanie nowych kierunków zarządzania gospodarstwem rolnym. Wieś polską charakteryzują dwa systemy gospodarowania. Tradycyjny, określany mianem chłopski i farmerski, uwzględniający nowe metody gospodarowania, ukierunkowany na sprzedaż wyprodukowanych towarów. Pierwszą grupę rolników charakteryzuje unikanie sytuacji i decyzji obciążonych jakimś stopniem ryzyka, postawa zachowawcza, wielokierunkowy charakter produkcji. Drugą zaś zdecydowanie, ekspansja, nastawienie na zysk, sprzedaż i rozwój oraz wyspecjalizowany, towarowy charakter produkcji. Tworzą ją właściciele gospodarstw towarowych otwartych na innowacyjne metody zarządzania. Zarządzania, którego istotnym elementem jest opanowanie ryzyka.


Wahania wyników w produkcji rolnej są wyższe aniżeli w innych gałęziach wytwórczości, co jest związane z charakterem produkcji rolnej, która odbywa się w warunkach naturalnych, a jej przedmiotem jest żywy organizm. Stąd konieczne jest poszukiwanie nowych rozwiązań mających wyeliminować bądź ograniczyć negatywne skutki nieprzewidzianych zdarzeń.
W polskich gospodarstwach rolnych, jedynym mającym szerokie zastosowanie instrumentem minimalizowania ryzyka gospodarowania jest jego transfer poprzez ubezpieczenie.

Jacek Nazdrowicz

Uwarunkowania procesu podejmowania decyzji

W artykule tym omówiono proces podejmowania decyzji, który jest procesem wieloetapowym rozpoczynającym się identyfikacją problemu, a kończącym się wyborem właściwej drogi działania. Skuteczne decyzje uwarunkowane wieloma czynnikami, silnie również zależą od osobowości i predyspozycji menedżera. Duży nacisk w tym procesie kładzie się na prawidłowe pozyskiwanie, analizę i przepływ informacji pomiędzy decydentem a zespołem związanym z podejmowaniem decyzji. Prowadzi to do stworzenia kilku alternatyw, możliwych dróg wyboru, które będąc grupą najbardziej korzystnych dla przyszłości przedsiębiorstwa, stanowią podstawę do podjęcia decyzji.

Mariusz Jaskulski

Niezależność bankowości centralnej a zarządzanie pieniądzem krajowym - studium Systemu Rezerwy Federalnej

System bankowości centralnej w Stanach Zjednoczonych ma bardzo specyficzną strukturę, co wyróżnia go spośród wszystkich krajów na świecie. W artykule syntetycznie przedstawiono kształt, przesłanki przyjętych rozwiązań oraz kompetencje poszczególnych ogniw Systemu Rezerwy Federalnej w zakresie podejmowania decyzji dotyczących realizowanej polityki pieniężnej. Prywatne banki handlowe w USA zakupują akcje regionalnych banków Rezerwy, co stanowi, że Fed jest instytucją quasi-państwową. Opracowanie odpowiada na pytania, kto sprawuje rzeczywistą władzę i kto kontroluje System oraz na ile jest on niezależny od presji z zewnątrz. Czy Rezerwa Federalna poddaje się wpływom Kongresu i Prezydenta? Porównanie poziomu niezależności z Narodowym Bankiem Polskim oraz z innymi bankami centralnymi gospodarek rozwiniętych wyznaczy kierunek dalszych badań.

Abstracts: 

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

Competitiveness of Polish companies on the market

The paper focuses on identification and estimation of the abilities of Polish companies from international point of view. It is based on the author's empirical research which was conducted in 1995 and 2004. The article consists of two parts. In the first one on the basis of a few factors , which determined the competition in the dominating in Poland small and middle enterprise sector, the author stressed the meanings of information / knowledge as a key factor in the competition. In the second part the author expresses concern over the low competition level of Polish companies which was confirmed by results of empirical research. The author presents the possibilities and the ways of activities which would allow Polish companies to successfully compete on Polish and EU market.

Stanisława Wilmańska-Sosnowska

The role of quality in creating relations with customers

This paper is an attempt to present the quality as an indicator of a customer's satisfaction and of creating long term relations with customer. The considerations are presented in three parts. The first one is focused on the definition and terms of quality. The second discusses satisfaction as a basis of creating loyalty. The third one presents the role of product's quality in building the relationship with a customer.

Janusz Zrobek

Marketing aspects of the innovativeness policy in development of rural areas

Innovativeness is one of the most important conditions to include rural areas in modern structures of economy. Developmental influence of the innovative entrepreneurship symptoms requires supporting means to intensify its effects . These means are marketing instruments. Their application causes the increasing of innovativeness efficacy on contemporary market. They can also play essential role in supporting of innovativeness influence on structural changes in economy.

Jakub Twardowski

Bank as a stimulus of SMEs' development in Poland

The issues presented in this paper deal with the role of bank in financial supply of SME sector and with analysis of companies attractiveness from this sector as potential banks clients. It is also an attempt to answer the question whether the offer of financial institutions for SME is good enough and whether their offer gives SME real chance to continue growth of economic activity. The contents of the paper consists of two parts. The first one discusses the role of banks in economy and model of client of SME sector for their needs. The second part concentrates on the companies expectations from SME sector and presents the offer of banks for example BRE Bank.

Marcin Kowalczyk

Company value drivers on the example of selected Polish stock companies

The aim of the article is to present factors determining the growth of company value in two groups - financial and intellectual. The following text presents basic theoretical and practical standpoints, motivating choice of fundamental factors determining shareholders value. The paper, focusing on intellectual capital, shows the examples of companies listed on the Warsaw Stock Exchange, which in global competition follow up their marketing advantage as the source of market success.

Izabela Witczak

Internet in marketing activity and its usage

The paper focuses on the Internet as a marketing tool. The paper consists of three parts. The first one is focused on the meaning of the Internet. The second one discusses marketing tools in the Internet. The last one is focused on the Internet as the factor of building competition advantage.

Kinga Stopczyńska, M. Kalińska - Kula

Creating the image of the city and the region in the times of the globalization.

Almost each organization all over the word is trying to create a positive image of itself. The territorial marketing is a very important part of the existence of the city today. The topic of this article is strongly connected with the influence of the globalization on the activities of cities and the whole region connected with the building of the image. The article presents an overview of the tools that help to achieve this goal. The authors also presented the aspects of the globalization from the point of view of the promotional strategies of the city.

Katarzyna Mierzwińska

CRM - idea and application on Polish market

Trying to satisfy today's consumer and gain his loyalty has become recently one of the most important factors for companies of every size in creating competitive advantage. The progress of technology has a huge impact on many areas of human activity and contributes to the appearance of new solutions, tools and opportunities like CRM - Customer Relationship Management system. CRM is supposed to help businesses better understand their clients, in more effective way manage customer relationship strategies in order to strengthen consumer loyalty and increase the company's efficiency and profitability. This paper points at the necessity of proper implementing the CRM idea as the base to build long-term relationship with customers on Polish market.

Monika Andrychowicz

The importance of a brand name for young consumers when purchasing a product - the findings based on empirical research

On contemporary markets, where there is a lot of competition and saturation with products of a similar price, a brand name is an instrument which visibly distinguishes one offer for sale from another. The brand name enables a company to gain new buyers and to keep them. The functions of the brand mark are reflected on the young consumers' goods markets.


The study is focused on portraying the significance of the brand name as a factor influencing the decision to buy clothing and shaping a young buyer's sense of loyalty to a particular company. The basis of the deliberation is a professional literature referring to the subject of the study and my own empirical research.


The article contains the features of the brand mark, as a decisive factor when deciding to purchase a product, as well as the features of the studied group. The chances of buying and teenagers' preferences have been presented, factors affecting the selection of clothing and the desire to possess them. The study also includes the list of the most noted and wanted brand names for young consumers.

Joanna Mesjasz

Psychological costs and concepts of human nature in the situation of organizational change

The situation of organizational change can be difficult, and cost bearing for the workers because of its inevitable character, individual effects, lack or a limited influence on the direction and the pace of change, risk of losing a job, limitation of workers' needs, growing uncertainty, rising number of conflicts within the organization, the conflicts of roles and overburdening related to the overload of duties. The costs refer to mental, somatic and social spheres. The costs might lead to a considerable loss of the resources, as a consequence, decreasing personal and organizational effectiveness. An important element is the ability to recognize and control the factors which could model the cost level, such as the beliefs. People build their world perception on the beliefs which assume certain level of stability of features and abilities of a man. The people who are convinced that the features are stable perceive the causes of events in a different way. They estimate other people on the basis of different mechanisms and they poorly cope with the situation demanding quick changes. Their adaptation to a new situation will also be more difficult. Consequently, they will bear bigger personal costs.

Czesław Sikorski

Traps of the management by culture

This paper presents some problems of management by culture. The main of them is the way of formulation of organizational culture by managers. In the course of this process managers sometimes make use of methods which deprive their subordinates of freedom. Consequently, an organization changes into a sect, where everybody must sacrifice their individual, private life to organizational goals.


Another problem is low level of flexibility as to the way of organizational activity. This situation results in strong culture which produces a lot of stereotypes.

Ewa Miłkowska

Underestimation of insolvency proceedings costs as a reason for failure of bankruptcy in the light of the new Law on Bancruptcy and Rehabilitation (illustrative case)

Economic activity is burdened with risk. In market economy businesses are subject to rigour of serious competition. During each stage of their development they are exposed to critical situations and collapse. To end their economic activity and legal entity, in case of those businesses that become pushed out of the market, it is necessary to realize an insolvency procedure. Its aim is to provide uniform, although only partial, repayment of commitments towards the creditors. For the businessman this is a form of "purification" from the economic failure of the enterprise. However, possessing resources sufficient to cover the expensive bankruptcy procedure in the business property is a condition for realization of this "benefit". The presented case is an illustration of turning a blind eye by businessmen onto this problem, and ability to estimate costs of insolvency and secure resources for covering those costs is an element of professional, effective management.

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

Analysis of counselling needs in SMEs in the scope of social skills development

Small and medium enterprises have a considerable influence on the functioning and development of modern market economy. Their development, however, is inhibited by many barriers, many of which are connected with human resources. Lack of any tendency towards continuous education (which is an indispensable element of economy based on knowledge) becomes one of the major problems. In such a process, a system of trainings and counselling services provided for the SME sector plays a special role. This training and counselling offer should be varied and tailored specifically to the needs of small and medium enterprises.


This study presents results of research into identifying training and counselling needs of small and medium enterprises within the scope of improving social skills as based on the EFQM model.

Krzysztof S. Lisiecki

Innovative pension risk from the point of view of individual professional development

This article shows a notion of risk, especially an old age risk and closely related a pension risk, in the background of personal professional development.

The pension risk is discussed as a subjective lack of sufficient funds after reaching retiring age. It plays a very important role in the individual financial plans. The aim of this paper is to propose some interactive scheme of personalized pension risk management.

Maria Kaczorowska

Risk management as an example for innovative practices in farms

For the Polish countryside, Poland's accession to the European Union has led to new conditions, to which people have to adapt in order to subsist and to develop. Increasing market demands have inspired new orientations in farm management. The Polish countryside is characterized by two farming systems. Traditional farming, otherwise known as peasant farming coexists with professional farming taking into account new management methods and adopting a market-oriented approach to production. The former group of farmers is characterized by the avoidance of situations and decisions comprising a degree of risk, a conservative attitude and multiple orientations in production. The latter is determined, expansionistic, oriented towards profit, sales and development; farmers in this group favour specialized, market-oriented types of production. This group is made up of market-oriented farm owners, open to innovative management methods. In their approach to management, risk control features as a key factor.

In agriculture, output fluctuates more than in other productive sectors. This is due to the very nature of agricultural production, which takes place under natural conditions and concerns living organisms. Therefore, it is necessary to look for new solutions to eliminate or limit the negative effects of unforeseen circumstances.

In Polish farms, the only widely applicable tool for minimizing management risk is the transfer of this risk by means of insurance.

Jacek Nazdrowicz

Conditions of making decisions process

This article discusses taking decision process, which is the multistage process beginning with problem identification, ending with the choice of right way of action . Effective decisions conditioned by many factors, depend strongly on manager's personality and predisposition. One places large emphasis on correct getting, analysis and flow of information in this process between a decision-maker and a team connected with taking decision. This leads to creating some alternatives, possible ways of choice, which being the most attractive group for a company's future, present basis for a decision to be taken.

Mariusz Jaskulski

Central banking independence - the Federal Reserve System study

The central banking system in the United States of America has a very specific structure, distinguishing it among other countries in the world. This article presents a synthetic description of the shape, premises of accepted solutions and competencies of individual links of the Federal Reserve System in the scope of the decision making regarding the monetary policy that is carried out. American private commercial banks purchase stocks of regional banks of the Reserve, which means that the Fed is a quasi-state institution. Elaboration answers some questions as who is actually in charge and who controls the System and how independent it is from outside pressure. Is the Federal Reserve under the influence of the Congress and the President? The comparison between the National Bank of Poland and other central banks of developed economies as regards the level of independence will determine the direction of further studies.