Numer 2(21)/2015

Streszczenia artykułów

 Instytucjonalizacja elastycznego rynku pracy

Projekty elastycznego rynku pracy przygotowywane przez polskie organizacje pracodawców promowane są jako sposób walki z bezrobociem. O ile w debacie wokół warunków rozwoju gospodarczego Polski, na początku pierwszej dekady XXI wieku dominowała retoryka zbyt sztywnego prawa pracy, to w codziennej praktyce zatrudnienia i rynku pracy dokonała się gruntowna zmiana – umowy na czas nieokreślony stały się zdecydowanie mniej popularne przy równoległym upowszechnieniu umów czasowych. Popularność i proporcje między tymi typami umów są tylko jednym z przejawów coraz bardziej elastycznego rynku pracy.

Przeprowadzone w powyższym artykule analizy przekonują, że elastyczny rynek pracy oznacza faktyczne wycofywanie się pracodawców z szeregu wcześniejszych standardów, wcześniejsze gwarancje i zobowiązania socjalne nie mają charakteru obligatoryjnego, lecz w najlepszym przypadku fakultatywny. Analitycy rynku pracy wskazują, że zasada elastyczności nie tyle rodzi nowe nierówności, co umacnia i pogłębia stare.

Słowa kluczowe: rynek pracy, instytucjonalizacja, elastyczność

Czynniki osobowościowe warunkujące podejmowanie aktywności zarobkowej przez studentów

Celem przeprowadzonych badań było ustalenie osobowościowych uwarunkowań podejmowania przez studentów aktywności zarobkowej. Jako zmienne osobowościowe uwzględniono cechy z modelu pięcioczynnikowego Costy i McCrae (neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenie, ugodowość i sumienność), poczucie własnej wartości, nadzieję, postawę być vs mieć oraz poczucie sensu życia. Badaniami objęto grupę 267 studentów studiów stacjonarnych kierunku pedagogika. Przeprowadzona analiza porównawcza pokazała, iż studenci podejmujący w czasie studiów stacjonarnych aktywność zarobkową w porównaniu ze studentami niepodejmującymi zarobkowania cechują się wyższym poziomem ekstrawersji, ugodowości, wyuczonej akceptacji oraz nadziei.

Słowa kluczowe: młodzież akademicka, osobowość, praca zarobkowa

Kompetencje, prawne podstawy działania oraz miejsce organu wykonawczego w strukturze organizacyjnej podstawowej jednostki samorządu terytorialnego

Zarządzanie współczesną gminą, której z jednej strony ustawową rolą jest wykonywanie wielu zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, z drugiej natomiast poprawa warunków życia wspólnoty lokalnej, wymaga podejmowania przez organ wykonawczy szeregu działań o charakterze administracyjno-organizatorskim, ze szczególnym uwzględnieniem kreatywności i właściwego zarządzania podległym kapitałem ludzkim. Niniejszy artykuł wprowadza w aparat pojęciowy z zakresu sprawowania kierownictwa na poziomie gminy oraz przedstawia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jako kierownika urzędu, z podkreśleniem jego kompetencji, prawnych podstaw działania oraz jego miejsca w strukturze organizacyjnej gminy.

Słowa kluczowe: zarządzanie gminą, organy wykonawcze gminy, wójt, burmistrz, prezydent, urząd gminy, urząd miasta, samorząd terytorialny

Funkcjonowanie patroli saperskich jako przykład współdziałania logistyki cywilnej i wojskowej

Przygotowanie i prowadzenie działań militarnych w ostatnich dziesięcioleciach stało się przedsięwzięciem planistycznym i logistycznym. Organizacja współczesnej armii wymaga obecności wyspecjalizowanych jednostek logistycznych, które nie tylko zadbają o właściwe zaopatrzenie, ale przede wszystkim zapewnią odpowiednią koordynację działań zarówno w sferze strategicznej, jak i taktycznej. Współpraca pomiędzy różnymi służbami zaangażowanymi w rozwiązanie sytuacji kryzysowej jest kluczem do właściwego wykorzystania posiadanych sił i środków. Patrole saperskie odpowiedzialne za usuwanie materiałów niebezpiecznych i wybuchowych korzystają z osiągnięć współczesnej logistyki, trwale eliminując zagrożenie dzięki współpracy różnych służb.

Słowa kluczowe: logistyka wojskowa, działania saperskie, współpraca jednostek wojskowych i samorządowych

Jakościowy aspekt logistycznych decyzji zaopatrzeniowych w przedsiębiorstwach w branży cukierniczej

Decyzje zaopatrzeniowe w ujęciu logistycznym w przedsiębiorstwie obejmują m.in. wybór źródeł zakupów, wybór środka transportu i przewoźnika, ustalenie cen oraz jakości kupowanych pozycji materiałowych. Nierzadko liczba tych pozycji przekracza kilkanaście tysięcy. Decyzje zaopatrzeniowe nie należą do najprostszych ze względu na konieczność brania pod uwagę licznych parametrów uwzględniających wymagania procesu produkcyjnego. Do najważniejszych uwarunkowań działalności rynkowej przedsiębiorstwa należą kwestie jakościowe, które w branży cukierniczej wiążą się ze spełnieniem określonych standardów, oraz parametry ekonomiczne kosztów i osiąganych zysków. Celem artykułu jest przedstawienie wpływu aspektów jakościowych na proces podejmowania logistycznych decyzji zaopatrzeniowych w przedsiębiorstwach MSP w branży cukierniczej. W artykule zostały zaprezentowane studia literaturowe oraz badania własne przedsiębiorstw MSP z branży cukierniczej prowadzone w latach 2009–2014. Badania prowadzono metodą obserwacji uczestniczącej, metodą case study oraz dyskusji z ekspertami.

Słowa kluczowe: zarządzanie jakością, decyzje zaopatrzeniowe, logistyka zaopatrzenia

Outsourcing w firmie transportowej. Wybrane przykłady

Publikacja prezentuje wybrane usługi obejmujące elementy procesu przewozowego i jego organizacji zlecane przez firmy transportu drogowego na zewnątrz. W artykule wykorzystano próbne badania ankietowe pięciu wybranych firm branży transportowej, których celem było rozpoznanie rzeczywistego zakresu outsourcingu w różnych firmach transportu drogowego, a także najważniejszych powodów oraz trudności stosowania tej koncepcji w tych firmach. Wprawdzie rezultatów prezentowanych badań ze względu na ich pilotażowy charakter i niewielką próbę badawczą nie można uogólniać na całą populację firm transportowych, niemniej można zauważyć, że niektóre usługi w firmach transportowych są bardzo chętnie oddawane w outsourcing, a inne nie. Nie bez znaczenia też pozostaje w tym przypadku wielkość firmy.

Słowa kluczowe: outsourcing, usługi logistyczne, firma transportowa

Wynajem jako forma współużytkowania samochodów. Wybrane kwestie

Artykuł prezentuje formy wynajmu samochodów ze szczególnym uwzględnieniem mało rozpowszechnionego w Polsce współużytkowania samochodów, tzw. carsharingu opartego na wynajmie krótkoterminowym. Jako studium przypadku posłużyła prezentacja systemu carsharingu w Kopenhadze i Paryżu oraz zarys koncepcji wypożyczalni samochodowej dla aglomeracji łódzkiej. Zagadnienie wspólnego używania różnego typu dóbr nie jest jeszcze dostatecznie rozpowszechnione w naszym kraju i tym samym rozpoznane. Wydaje się, że Łódź, podobnie jak Warszawa i Wrocław, mogłaby stać się prekursorem rozwoju w Polsce carsharingu.

Słowa kluczowe: wynajem, wypożyczalnie samochodów, carsharing

Sposoby kształtowania przewagi konkurencyjnej we współczesnym turbulentnym otoczeniu

Osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej jest prawie dzisiaj niemożliwe. Niemniej jednak organizacje muszą formułować strategię konkurencji, a jej podstawowym narzędziem wciąż jest przewaga konkurencyjna. W artykule autor przedstawia, jak zmieniły się sposoby zdobywania przewagi konkurencyjnej w dzisiejszym turbulentnym świecie.

Słowa kluczowe: organizacja, konkurencja, przewaga konkurencyjna

Reindustrializacja – w kierunku nowej polityki przemysłowej UE

Artykuł odnosi się do roli przemysłu w ramach nowej wizji rozwoju gospodarczego, określanej wprost jako reindustrializacja Europy, który to zdaje się odzyskiwać ważną pozycję. Współcześnie pojawia się nie tylko wizja nowego przemysłu, ale także nowej roli, jaką ma on odgrywać w wyłaniającym się nowym porządku kapitalistycznym. W tej sytuacji zdaniem autorów artykułu wręcz jaskrawym zaniedbaniem wydaje się blisko półwieczne przesunięcie tematyki przemysłu na boczny tor głównego nurtu rozważań prowadzonych w obszarze nauk społecznych.

Słowa kluczowe: reindustrializacja, przemysł, rozwój gospodarczy

Centra finansowe rajów podatkowych w Unii Europejskiej

Raje podatkowe są związane z tematyką agresywnej optymalizacji podatkowej dokonywanej przez przedsiębiorców. Są one najczęściej kojarzone z małymi wysepkami, państwami satelitarnymi, w których ustawodawstwo jest na niskim poziomie i jest ono w pełni dopasowane do potrzeb przedsiębiorców, którzy transferują tam swoje zyski. Celem artykułu jest identyfikacja jurysdykcji państw UE – rajów podatkowych oraz wskazanie głównych czynników warunkujących przyporządkowanie do tej kategorii.

Nie ma jednej i uniwersalnej definicji raju podatkowego, dlatego nie można jednoznacznie określić, czy dany kraj można zaliczyć do tej kategorii. Niniejszy artykuł wskazuje, że stereotypowe podejście do kwestii rajów podatkowych, przedstawione powyżej, nie jest wyczerpujące, a tematyka ta dotyka także dużych i ważnych z punktu widzenia Unii Europejskiej gospodarek. W szczególności istotne są występujące w tych krajach preferencyjne warunki opodatkowania oraz trudności w uzyskaniu informacji finansowych o działalności spółek.

Słowa kluczowe: raje podatkowe, centrum finansowe offshore, oazy podatkowe, unikanie opodatkowania, uchylanie się od opodatkowania, agresywna optymalizacja podatkowa, tajemnica finansowa, preferencje podatkowe

Irracjonalność zachowań konsumentów a popyt niefunkcjonalny na rynku

W literaturze ekonomicznej popyt niefunkcjonalny wynika z zachowań konsumentów wywołanych oddziaływaniem tzw. efektów zewnętrznych na użyteczność, kształtujących się pod wpływem subiektywnej oceny zachowania się ogółu konsumentów na rynku. Ten rodzaj popytu jest skorelowany z irracjonalnymi zachowaniami konsumentów. Celem artykułu jest omówienie najważniejszych rodzajów popytu niefunkcjonalnego. Z tego też względu w pierwszej części tekstu skoncentrowano się na wyjaśnieniu irracjonalności zachowań konsumentów, natomiast w drugiej przeanalizowano najważniejsze rodzaje popytu niefunkcjonalnego, takie jak: efekt demonstracji, konsumpcja ostentacyjna, konsumpcja statusowa, efekt snobizmu oraz efekt sceny.

Słowa kluczowe: irracjonalność, popyt niefunkcjonalny, efekt demonstracji, konsumpcja ostentacyjna, konsumpcja statusowa, efekt snobizmu, efekt sceny

Tendencje rozwojowe konsumpcji gospodarstw domowych w Polsce

Artykuł porusza problem tendencji rozwojowych konsumpcji gospodarstw domowych w Polsce w latach 2007–2013. Jego kluczowym celem jest przeanalizowanie, w oparciu o dane wtórne, zmian w konsumpcji realnej, czyli konsumpcji wyrażonej w jednostkach naturalnych. Struktura artykułu jest następująca. Po naświetleniu najważniejszych zmian w spożyciu artykułów żywnościowych przeanalizowano zmiany w wyposażeniu polskich gospodarstw domowych w zmechanizowany sprzęt gospodarczy, sprzęt informacyjno-rozrywkowy oraz sprzęt mobilny. Podsumowanie rozważań i ważniejsze wnioski kończą niniejszy tekst.

Słowa kluczowe: konsumpcja, gospodarstwa domowe, wydatki konsumpcyjne, artykuły żywnościowe, dobra trwałego użytku

Bezpieczeństwo w twórczości Jana Kochanowskiego

Artykuł przedstawia sytuację polityczną w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim, a po 1569 roku – w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie prawdy historycznej w twórczości Jana Kochanowskiego poprzez konfrontację źródeł historycznych z utworami poety. Praca ta pokazuje również punkt widzenia poety na bezpieczeństwo państwa, konflikty zbrojne czy służbę wojskową.

Słowa kluczowe: Jan Kochanowski, Unia Lubelska, Rzeczpospolita Obojga Narodów, wolna elekcja

Flexicurity jako forma bezpieczeństwa socjalnego w dobie kryzysu

Artykuł odnosi się do zasadniczej z form bezpieczeństwa socjalnego, jaką jest bezpieczeństwo pracy. Idea flexicurity, która zdobyła szczególną popularność w Europie, potraktowana jest tu jak narzędzie państwa opiekuńczego podlegającego procesom integracji na poziomie przekraczającym jego granice. Procesy globalne, takie jak światowy kryzys gospodarczy czy zmiany demograficzne, powodują konieczność poszukiwania nowych rozwiązań bezpieczeństwa na rynku pracy. Flexicurity stanowi odpowiedź na sprzeczne potrzeby społeczeństwa. Pracodawców kładących nacisk na konkurencyjność oraz pracowników oczekujących bezpieczeństwa socjalnego. Wysoki poziom konkurencyjności zapewniać ma elastyczność rozumiana jako płynne przechodzenie pomiędzy poszczególnymi etapami kariery zawodowej. W szczególności dotyczy to: poszukiwania pierwszej pracy, zmiany pracy, udzielania pomocy w okresie bezrobocia oraz etapu przejścia na emeryturę. Bezpieczeństwo traktowane jest tu jako ukształtowanie pozycji pracownika na rynku pracy, co uzyskuje się między innymi poprzez ustawiczne kształcenie pracownika. Referat obejmuje dwie zasadnicze części. W pierwszej koncentruje się na charakterystyce pojęcia flexicurity. Następnie omówione zostały różne modele flexicurity. Na przykładzie Danii i Holandii opisano dwa różne sposoby realizacji idei flexicurity. Przykłady Niemiec i Polski wykorzystano, aby wskazać wybrane problemy związane z wdrażaniem idei flexicurity.

Słowa kluczowe: flexicurity, państwo opiekuńcze, rynek pracy, globalizacja, kryzys gospodarczy