Numer 1(6)/2008

Andrzej Wasiak

Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem województwa łódzkiego

Przedmiotem artykułu jest proces przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych w Polsce. Celem zaś próba scharakteryzowania tego procesu na wybranym przykładzie województwa łódzkiego. Artykuł zawiera syntetyczne uwagi dotyczące teoretycznych podstaw i przesłanek procesu przekształceń własnościowych. Przedstawia przebieg procesów przekształceń, które dokonały się w województwie łódzkim w okresie od 1990 do 30 września 2006 roku.
Rok 1990 zapoczątkował wdrażanie w Polsce procesu zasadniczej transformacji ustrojowej. W początkowym okresie transformacji ustrojowej w Polsce następować zaczęły zasadnicze zmiany form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych. Proces ten stanowił jeden z podstawowych elementów transformacji ustrojowej, a niezwykle ważnym składnikiem wyżej wymienionych przemian były przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych.

Bożena Piwowarczyk

Rola spółki specjalnego przeznaczenia w procesie sekurytyzacji

Artykuł prezentuje istotę procesu sekurytyzacji aktywów oraz zasady tworzenia spółki specjalnego przeznaczenia, która odgrywa kluczową rolę w przebiegu powyższej transakcji.

Renata Lisowska, Jarosław Ropęga

Rola konkurencyjności w łańcuchu dostaw w ograniczaniu niepowodzeń gospodarczych firm sektora MSP

Pozycja konkurencyjna wielu polskich firm sektora MSP wymaga poprawy. Braki w tym zakresie skutkują dużą liczbą niepowodzeń gospodarczych w wyniku niezamierzonych przyczyn. Wiele z nich wynika z błędów w zarządzaniu. Firmy sektora MSP potrzebują nowych rozwiązań wspomagających decyzje w zarządzaniu. Takiego wsparcia dostarcza zarządzanie logistyczne, w szczególności wybrane systemy związane z łańcuchem dostaw takie jak między innymi ECR wykorzystujący JiT czy EDI.

Agnieszka Ścianowska

Rola rachunku kosztów procesów w podnoszeniu rentowności działania banku

Celem artykułu jest prezentacja znaczącej roli jaką rachunek kosztów procesów odgrywa w zwiększaniu rentowności. działania banku. Wzrost rentowności banku jest możliwy tylko wówczas gdy poziom rentowności każdej operacji przewyższa koszt zainwestowanego kapitału. Dla obliczenia rentowności każdej operacji konieczne jest przypisanie jej wszystkich kosztów i przychodów związanych. Instrumentem który to umożliwia jest rachunek kosztów działań. Badanie przeprowadzone na polskich bankach obejmuje okres 6 lat. Wyniki pokazują efektywność zarządzania kosztami osiągniętą dzięki wprowadzeniu rachunku kosztów działań.

CZĘŚĆ II

ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA I ZARZĄDZANIE TERYTORIALNE

Magdalena Kalisiak-Mędelska

Struktura demograficzno-zawodowa organów władzy publicznej w wybranych gminach województwa łódzkiego

Opracowanie jest próbą sformułowania ogólnych wniosków dotyczących sposobu organizacji i jakości organów władzy publicznej szczebla gminnego. Obejmuje ono wyniki badania przeprowadzonego w kolejnych gminach województwa łódzkiego, jako kontynuacja badań podjętych w tym zakresie w 2004 r.

Piotr Łaszewski

Nowe rozwiązania w zarządzaniu usługami wodociągowo-kanalizacyjnymi

Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia dotyczącego programów pomocowych. Programy pomocowe są aktami normatywnymi (ustawami albo rozporządzeniami lub uchwałami), które określają zasady, warunki, formy oraz podstawy prawne przyznawania konkretnego wsparcia przedsiębiorcom. Zawierają podstawowe elementy dotyczące udzielania pomocy, m.in. przeznaczenie (np. na szkolenia, badania i rozwój, ochronę środowiska, zwiększanie zatrudnienia, restrukturyzacje) i formy (dotacja, rozłożenie na raty płatności podatku, gwarancja, poręczenie i przede wszystkim w przypadku miast zwolnienia od podatku od nieruchomości). Autor analizuje programy pomocowe jako narzędzie, nowy instrument, który powinien być wykorzystany przez osoby zarządzające jednostką samorządu terytorialnego w kreowaniu rozwoju lokalnego.

Zofia Dolewka

Rozwiązania innowacyjne w zarządzaniu administracją samorządową

Problematyka podjęta w artykule została poświęcona problemom zastosowania rozwiązań innowacyjnych w administracji samorządu terytorialnego w Polsce. Opracowanie jest próbą prezentacji i analizy zarządzania jakością w urzędach administracji samorządu gminnego, ich wdrażania oraz wskazanie korzyści wynikających z ich zastosowania. Jako całość artykuł ma charakter problemowy i prowokuje do podjęcia dyskusji na ten temat.

Izabela Wielewska, Daria Sikorska

Znaczenie rozwoju zawodowego pracowników urzędów miast i gmin

Rozwój zasobów ludzkich w organizacji oznacza ogół zmian, zarówno ilościowych, jak i jakościowych w systemie społecznym organizacji, które powodują w końcowym efekcie podniesienie wartości rynkowej zasobów ludzkich oraz efektywności pracy. Stwarzanie możliwości rozwoju pracowników, a wiec uczenia się, rozwoju i szkolenia sprzyja wyzwalaniu się ukrytego potencjału pracowników, rozwojowi ich kreatywności i zwiększeniu ich zaangażowania w wykonywaną pracę.
Bardzo istotne jest w powiększaniu i ulepszaniu kapitału intelektualnego urzędu, dbanie o stały i odpowiednio kierowany rozwój pracowników. W ten sposób każdy z pracowników będzie posiadał wiedzę, umiejętności i kompetencje konieczne do właściwego wykonywania zadań.

Grzegorz Karwat

Nowe rozwiązania w zarządzaniu usługami wodociągowo-kanalizacyjnymi

Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, tak jak pozostałe przedsiębiorstwa infrastrukturalne funkcjonują w warunkach, które w zasadniczy sposób odbiegają od założeń efektywnego rynku. Specyfika usług wodociągowo-kanalizacyjnych, a szczególnie sposób dostawy tych usług wykorzystujący urządzenia sieciowe powoduje, że działalność ta pozbawiona jest znamion konkurencji, a przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne zaliczane są do monopoli naturalnych (infrastrukturalnych). Właśnie monopol naturalny i charakter potrzeb zaspokajanych przez te przedsiębiorstwa, staje się podstawą do ingerencji państwa w gospodarkę i finanse przedsiębiorstw.
Przyjęte w Polsce w 2001 r. rozwiązania prawne, powierzyły gminie funkcję regulatora usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Do podstawowych narzędzi regulacyjnych gminy, należy wydawanie przedsiębiorstwom zezwoleń na prowadzenie działalności i określanie w regulaminach świadczenia usług określonych standardów oraz zasad ich realizacji. Ponadto regulator zatwierdza plany inwestycyjne, a przede wszystkim, weryfikuje i zatwierdza budżety przedsiębiorstw w procesie ustalania taryf. Tym samym, regulator ma pełny wpływ na funkcjonowanie oraz wyniki przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych.

CZĘŚĆ III

ZARZĄDZANIE WIEDZĄ

Paulina Albińska

Zarządzanie wiedzą w organizacji - stały trend czy chwilowa moda?

Od zarania swoich dziejów ludzkość korzystała z niezbędnej do egzystencji wiedzy. Ten wytwarzany w ludzkich umysłach nieklasyczny zasób został jednak w pełni doceniony dopiero w wieku XX. Wtedy bowiem podmioty zaangażowane w tworzenie biznesowej rzeczywistości zaczęły postrzegać go w kategoriach wartości wspierającej walkę z konkurencją. Nowoczesne przedsiębiorstwa zaczęły głosić prymat zarządzania wiedzą, popierany zarówno przez ekonomistów-teoretyków jak również przez zgłębiających to zagadnienie od strony praktycznej menadżerów. Rosnąca popularność zarządzania wiedzą sprawiła, iż w niedługim czasie ta stosunkowo młoda koncepcja zarządzania zyskała sobie równie liczne grono zwolenników co zagorzałych wrogów.


Narosłe wokół tematyki zarządzania wiedzą kontrowersje skłoniły autorkę do zabrania głosu w dyskusji na temat rzeczywistej wartości tego kierunku zarządzania. Koncentrując się na miękkim aspekcie tej problematyki autorka zwraca uwagę nie tylko na wartość zasobów wiedzy w kontekście funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości, ale także pojedynczego pracownika. Wychodząc od genezy zarządzania wiedzą i analizy sposobów praktycznego wdrażania omawianej koncepcji w nowoczesnych przedsiębiorstwach, autorka zgłębia zagadnienie strukturalno-kulturowych zmian zachodzących w organizacjach zarządzanych wiedzą. Uogólniona refleksja autorki dotykająca również problemu barier i korzyści wdrażania opisywanej koncepcji zarządzania dokonana w oparciu o dogłębną analizę literatury przedmiotu staje się poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie o wartość praktyczną tej koncepcji i przyszłość wiedzy w nowoczesnych organizacjach.

Joanna Damińska, Renata Lisowska

Organizacyjne i technologiczne aspekty zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie

Era wiedzy i informacji powoduje wyścig technologiczny, dlatego też wiedza szybko traci na wartości. Aby temu zapobiec, z punktu widzenia przedsiębiorstwa ważnym jest aby systematycznie obserwować i aktualizować aktywa intelektualne. Artykuł opisuje dwa podejścia zarządzania wiedzą: podejście organizacyjne, w którym ważnym aspektem jest ukształtowanie struktury organizacyjnej oraz podejście technologiczne skupione na sprzęcie i technologiach informacyjnych możliwych do wdrożenia w przedsiębiorstwie.

Lilla Młodzik

Zachowania stereotypowe i ich następstwa w procesie uczenia się

W artykule wskazano na zależności między zachowaniami stereotypowymi oraz ich negatywnymi następstwami w kontekście organizacji uczącej się. Opisano sposoby modyfikowania stereotypów oraz formy zachowań stereotypowych: kategoryzację, generalizację, petryfikację i projekcję. Omówiono dezorganizujące skutki tych zachowań. Wskazano na konieczność uczenia się i reagowania na dystans poznawczy poprzez wprowadzanie informacji do systemu wiedzy, a nie poprzez stosowanie stereotypów. Próbowano wyjaścić istotną rolę kierownika w procesie uczenia się.

Izabela Wielewska

Prawidłowa komunikacja a konflikty interpersonalne w organizacjach

Komunikacja międzyludzka ma ogromne znaczenie wrelacjach panujących w zespołach, np. w szkole, w pracy, w grupie rówieśniczej. Dzięki niej możemy sprawniej i efektywniej realizować zadania, ułatwia ona grupowe procesy podejmowania decyzji, udrażnia przepływ informacji między członkami zespołu, a dzięki temu usprawnia nasze codzienne działania. Umożliwia ona również kreatywne rozwiązywanie problemów, przed którymi staje grupa. Kiedy jest wadliwa dochodzi do powstania konfliktów interpersonalnych.
Konflikty mogą wystąpić między dwiema grupami, na przykład między związkiem zawodowym i kierownictwem przedsiębiorstwa, które nie mogą porozumieć się w sprawie wynagrodzeń czy warunków pracy.
Ważne jest aby przy ich rozwiązywaniu kierować się zawsze zdrowym rozsądkiem, a nie emocjami czy ambicjami.

CZĘŚĆ IV

PROBLEMY GOSPODARSTW DOMOWYCH I POLITYKI SPOŁECZNEJ

Tomasz Zalega

Czynniki kształtujące potrzeby gospodarstw domowych

W artykule przeanalizowano podstawowe determinanty egzo- i endogeniczne, które w istotny sposób wpływają na zachowania konsumentów. Wśród czynników wewnętrznych omówiono rozwój fizyczny i intelektualny jednostki, osobowość, styl życia oraz dotychczasowe potrzeby i chęć ich zaspokojenia. Z kolei przy opisie czynników zewnętrznych skoncentrowano się na ogólnych warunkach społeczno-ekonomicznych(tj. dochody rozporządzalne i dochody do dyspozycji, zmiany cen nabywanych dóbr i związany z tym popyt funkcjonalny i niefunkcjonalny, skład gospodarstwa domowego, cykl życia rodziny), a także na uwarunkowaniach kulturowych i edukacji konsumenta.

Halina Worach-Kardas, Barbara Dembowska

Ryzyko ubóstwa i metody jego ograniczania w gospodarstwach domowych

Na przestrzeni ostatnich 20-tu lat wyodrębniła się w Polsce nowa grupa osób, które zaliczyć można do ubogich. Wcześniej zjawisko to dotyczyło głównie osób z różnych przyczyn nie podejmujących pracy- emerytów i rencistów o najniższym wymiarze świadczeń, osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych. Aktualnie do sfery ubóstwa, oprócz wyżej wymienionych, dołączyły też rodziny pracownicze o najniższych dochodach.
W artykule przedstawiono różne definicje pojęcia ubóstwa oraz zaprezentowano różne podejścia do statystycznego określenia granic ubóstwa. Na podstawie dostępnych badań wykazano, że w latach 1996-2005 odsetek ludzi żyjących poniżej granicy ubóstwa w Polsce wzrósł blisko trzykrotnie. Przyjmując do analiz ustawową granicę ubóstwa w roku 2005 wykazano, że najmniejsze zagrożenie ubóstwem występowało podobnie jak w roku poprzednim, w gospodarstwach domowych małżeństw bez dzieci (2,5%), zaś największe w gospodarstwach domowych małżeństw 4 i więcej dzieci (63%).

W oparciu o minimum egzystencji odsetek osób zagrożonych ubóstwem był również najmniejszy (2,7%)wśród małżeństw bez dzieci i największy wśród rodzin wielodzietnych z 4 lub więcej dziećmi na utrzymaniu (43,5%). Znaczne zagrożenie ubóstwem zgodnie z tym kryterium występuje także w rodzinach wielodzietnych z 3 dzieci na utrzymaniu (22%) oraz w rodzinach niepełnych, tj. samotnych ojców i matek z dziećmi (14,5%).

Jan Więcek, Anita Fajczak-Kowalska

Wpływ przynależności do grupy społeczno-ekonomicznej na wyposażenie gospodarstw domowych w dobra trwałego użytkowania

W artykule zaprezentowano analizę dotyczącą wyposażenia polskich gospodarstw domowych należących do różnych grup społeczno-ekonomicznych. Uwzględniono gospodarstwa: pracowników, których "głowa" była zatrudniona na stanowisku robotniczym, gospodarstwa pracowników, których "głowa" była zatrudniona na stanowisku nierobotniczym, gospodarstwa pracowników użytkujących gospodarstwo rolne, gospodarstwa rolników, gospodarstwa pracujących na własny rachunek oraz gospodarstwa emerytów i rencistów. Analizą objęto dwadzieścia dóbr trwałego użytku, wykorzystując do tego wyniki badań budżetów gospodarstw domowych dla lat 1993-2005.

Joanna Miłkowska

Aktywizacja zawodowa ludzi starszych jako źródło zasobów na rynku pracy

W obliczu intensywnie zwiększającego się udziału ludzi starszych w populacjach świata zachodniego przed państwami i społecznością globalną staje konieczność rozwiązania szeregu problemów związanych ze starzeniem się społeczeństw. Wiele państw UE podjęło już kroki, by zapobiec negatywnym skutkom zmian demograficznych. Humanistyczny systemu wartości nakazuje działać na rzecz podnoszenia jakości życia seniorów. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku, że wszechstronna aktywność ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie psychologiczne osób starszych. Przyczynia się do zwiększenia poczucia sensu życia oraz zmniejszenia poziomu depresji. Tak więc zarówno z punktu widzenia gospodarki i społeczeństwa (obniżanie społecznych kosztów utrzymania osób starszych, zapewnienie społeczeństwu wartościowych, wręcz niezastąpionych, w określonych funkcjach i rolach, pracowników), jak i z punktu widzenia komfortu życia osób starszych, istotne jest aktywizowanie tej grupy wiekowej, w tym poprzez przedłużanie ich aktywności zawodowej.